เปียโนนั้นเป็นเครื่องดนตรีที่มีเอกลักษณ์และน่าสนใจมาก และยังเป็นเครื่องดนตรีที่เล่นแล้วสนุกอีกด้วย และถึงแม้คุณจะคิดว่าตัวเองคงจะไม่มีทางเป็นมือเปียโนที่เก่งได้ ถ้าหากไม่ได้ลงเรียนคอร์สเรียนเปียโนแพงๆ ให้ได้หลายปีซะก่อน แต่จำไว้ว่าจริงๆ แล้วนี่ไม่ใช่สิ่งที่จำเป็นสักเท่าไรเลย เพราะแค่เพียงคุณมีความรู้พื้นฐานเล็กๆ น้อยๆ เกี่ยวกับตัวโน้ต คีย์ และคอร์ด และอาศัยการฝึกฝนให้มากๆ คุณก็สามารถเรียนเปียโนด้วยตัวเองได้แล้ว

การเรียนเปียโนด้วยตัวเอง มีขั้นตอนดังนี้

 1. หาเปียโนหรือคีย์บอร์ดสำหรับใช้เรียน

 2. หาครูสอนจากยูทูป

 3. สร้างความคุ้นเคยกับคีย์บนเปียโน

 4.เรียนรู้เรื่องการใช้นิ้ว มือ ข้อมือและการนั่งที่ถูกต้อง

 5. เรียนรู้สเกล

6. ฝึกกล้ามเนื้อนิ้วด้วยแบบฝึกหัด

7. ฝึกกดคอร์ด

 8. ฝึกอ่านโน้ตมือขวา

9. หาเพลงที่ชอบและเริ่มเล่นได้เลย

 หาเปียโนหรือคีย์บอร์ดสำหรับใช้เรียนด้วยตัวเอง

ในการเรียนเปียโนนั้นควรจะมีเปียโนหรือคีย์บอร์ดเป็นของตัวเองเนื่องจากการเรียนดนตรีนั้นต้องมีการฝึกซ้อมอย่างสม่ำเสมอ สำหรับใครที่มีงบประมาณจำกัดแนะนำให้ใช้คีย์บอร์ดแทนเปียโนเพราะเราสามารถหาคีย์บอร์ดสำหรับใช้เรียนได้ในราคาหลักพันเท่านั้น ทีนี้ถามว่าคีย์บอร์ดที่ควรเลือกใช้จะต้องเป็นอย่างไร จะไม่พูดรายละเอียดในการเลือกคีย์บอร์ดในบทความนี้แต่เอาเป็นคร่าวๆ คีย์บอร์ดควรมีขั้นต่ำ 61 คีย์ ถ้าต่ำกว่านี้อาจจะไม่ครบกับที่เราต้องการเล่น เพราะเราต้องใช้ 2 มือและบางครั้งเราอาจต้องการเล่นมือซ้ายต่ำลงไปหน่อยและมือขวาสูงขึ้นไปอีกออคเทฟหนึ่งเพื่อเพิ่มสีสันให้กับบทเพลง ดังนั้น 61 คีย์ก็จะมีออปชั่นในการฝึกให้เราได้มากกว่า ถ้าใครที่มีงบมากหน่อยอาจจะใช้เปียโนไฟฟ้า 88 คีย์ อันนี้ก็จะได้ครบทุกคีย์ของเปียโนเลย อีกอย่างหนึ่งที่ควรเลือกคือน้ำหนักของคีย์ ถ้าเลือกเปียโนไฟฟ้าที่มีน้ำหนักคีย์ก็จะดีกว่าแบบที่ไม่มี น้ำหนักคีย์ก็จะแบ่งเป็น 2 แบบคือ semi weighted key (คีย์กึ่งถ่วงน้ำหนัก) กับ weighted key (คีย์ถ่วงน้ำหนัก) ถ้ามีงบก็จัดแบบคีย์ถ่วงน้ำหนักซึ่งจะใกล้เคียงกับเปียโนอะคุสติกมากกว่า รุ่นที่แนะนำสำหรับเบื้องต้นก็อาจจะเป็น Yamaha P-45 รุ่นนี้ซื้อมาก็สามารถใช้ไปได้ตลอดไม่ต้องเปลี่ยนอีกที แต่ก็อย่างที่บอกถ้างบจำกัดสามารถซื้อคีย์บอร์ดในราคาหลักพันเพื่อใช้เรียนได้

เรียนเปียโนด้วยตัวเองโดยหาครูสอนจากยูทูป

หลังจากมีอุปกรณ์แล้วเราก็ควรหาครูสอน ซึ่งการหาจากยูทูปก็ถือว่าค่อนข้างดีเพราะเราสามารถเห็นนิ้ว เห็นท่านั่งเวลาครูสอนมากกว่าจากการอ่านเฉยๆ การหาครูสอนจากยูทูปก็ต้องดูให้ดีเพราะมีครูสอนเปียโนเยอะมาก อาจจะเลือกครูสัก1 คนแล้วลองเรียนสัก 1 -2 บทเรียน หากเรียนแล้วไม่เข้าใจก็อาจจะลองหาครูใหม่ที่สามารถอธิบายให้เราเข้าใจได้

เริ่มเรียนเปียโนด้วยการสร้างความคุ้นเคยกับคีย์เปียโน

หลังจากได้คีย์บอร์ดและได้ครูแล้ว เราก็ควรจะทำความคุ้นเคยกับคีย์เปียโนโดยการฝึกหาคีย์ต่างๆว่าอยู่ตำแหน่งไหน โดยฝึกด้วยการเรียกชื่อคีย์นั้นๆและลองกดบนคีย์ดู เราสามารถเขียนชื่อคีย์บนกระดาษสลับไปมาหลายๆครั้ง เช่น C – F – A – D – E – A – B – G – E – D – A อาจจะเขียนตัวอักษรสัก 30-40 ตัวสลับกันไป จากนั้นเอากระดาษมาตั้งและเล่นตามคีย์ที่เราเขียน อย่าข้ามขั้นตอนนี้เด็ดขาดเพราะถ้าเราจำคีย์ได้ไม่คล่องก็จะทำให้เราติดขัดในขั้นตอนการเรียนในระดับต่อไป และเราจะรู้สึกว่ามันยากเกินกว่าความสามารถของเราซึ่งจะทำให้เราล้มเลิกการเรียนเปียโนไปในที่สุด

เรียนรู้เรื่องการใช้นิ้ว มือ ข้อมือ และการนั่งที่ถูกต้องในการเล่นเปียโน

พื้นฐานเป็นสิ่งสำคัญมาก เราคงจะไม่อยากเริ่มต้นอะไรแบบผิดๆ เพราะนอกจากจะทำให้เราเล่นไม่ได้แล้วยังอาจทำให้เกิดอาการบาดเจ็บได้ การใช้นิ้วหรือข้อมือหรือการนั่งไม่ถูกต้อง อาจทำให้เราเจ็บข้อมือหรือปวดหลังมากๆได้ และแน่นอนว่าการเล่นโดยใช้นิ้วแบบผิดๆก็จะทำให้เราเล่นไม่ได้

เรียนรู้สเกลในการเล่นเปียโน

การเรียนรู้สเกลนั้นถือว่าเป็นพื้นฐานในการเรียนเปียโนเลยก็ว่าได้ ไม่ว่าเพื่อนๆจะเรียนโดยใช้การอ่านโน้ตหรือใช้หูก็ล้วนแต่ต้องใช้สเกลทั้งนั้น การเล่นสเกลจะช่วยให้เรา

• ใช้นิ้วในเพลงได้ถูกต้อง
• เล่นได้ถูกคีย์
• ช่วยให้แกะเพลงได้ง่ายขึ้น
• ช่วยฝึกเทคนิคกล้ามเนื้อนิ้วทำให้เล่นเพลงเร็วๆได้

การฝึกกล้ามเนื้อนิ้วเพื่อเล่นเปียโนด้วยแบบฝึกหัด

มาถึงตอนนี้แล้วเราอาจจะอยากเล่นสองมือจะแย่แล้วแต่ว่ามือมันไม่ไป ทีนี้เราจะทำอย่างไรดี เราก็ต้องหาแบบฝึกหัด ซึ่งมีวิธีฝึกเป็นสเต็ปที่จะทำให้ค่อยๆพัฒนาการเล่นแบบสองมือได้ โดยมีวิธีการฝึกดังนี้

สเต็ปที่ 1 การเริ่มเล่นสองมือที่ใช้นิ้วเดียวกัน ดูตามตัวอย่างด้านล่างนะคะ เราวางมือที่ C D E F G ทั้งสองมือ แล้วเราก็ฝึกเล่นนิ้วเดียวกัน อย่างเล่นนิ้ว 1 ที่มือซ้ายและขวาพร้อมกัน (เราก็จะได้มือซ้ายโน้ตตัว G มือขวาโน้ตตัว C) จากนั้นก็เปลี่ยนมาเป็นนิ้ว 2 พร้อมกัน (มือซ้ายโน้ต F มือขวาโน้ต D) และก็ 3, 4, 5 ตามลำดับ พอเล่นได้คล่องแล้วก็ค่อยขยับมาฝึกขั้นต่อไป

สเต็ปที่ 2 คือการเปลี่ยนมาเล่นนิ้วสลับกันแต่โน้ตเดียวกัน เช่น วางนิ้วที่ C D E F G เหมือนเดิมแต่คราวนี้จะเล่นโน้ตตัว C ทั้งสองมือ มือซ้ายจะกดนิ้ว 5 มือขวาจะกดนิ้ว 1 ต่อมาโน้ตตัว D มือซ้ายก็จะเล่นนิ้ว 4 มือขวาจะเล่นนิ้ว 2 แบบนี้ถ้าเราฝึกตามนี้ก็จะทำให้เล่นสองมือได้ง่ายขึ้น แต่ถ้าเราไปเริ่มฝึกที่สเต็ปที่ 2 ก่อนก็จะทำให้ยากมาก ดังนั้นสิ่งสำคัญที่บอกไปอันดับแรกคือต้องหาครูสอนดีๆเพราะเราจะได้เรียนเป็นขั้นตอนและทำให้เราเล่นได้ง่ายขึ้น

ฝึกกดคอร์ดบนเปียโน

หลังจากพอจะเริ่มเล่นสองมือได้คล่องขึ้น เราก็จะมาเริ่มกดคอร์ดกัน คอร์ดก็คือโน้ต 3 ตัวซึ่งได้มาจากสเกลตัวที่ 1, 3 และ5 เราจะกดคอร์ดพร้อมกัน (Block Chord) หรือกดแยกทีละตัว (Broken chord)ก็ได้ คอร์ดนั้นเป็นพื้นฐานในการเล่นเพลงป๊อบ ซึ่งสำคัญมาก คอร์ดที่ใช้บ่อยๆก็จะเป็น Major chord และ minor chord ถ้าเราสามารถฝึกคอร์ด 2 แบบนี้ได้คล่องและเล่นได้ทุกคีย์ก็จะทำให้เราเล่นเพลงป๊อบได้แทบทุกเพลงเลย

ฝึกอ่านโน้ตมือขวา

ที่ครูแนะนำให้ฝึกอ่านโน้ตมือขวาเนื่องจากครูคิดว่านักเรียนที่ฝึกเล่นเปียโนด้วยตัวเองส่วนใหญ่จะเป็นวัยรุ่นหรือผู้ใหญ่ที่อยากเล่นเพลงป๊อบ ดังนั้นการอ่านโน้ตมือขวาจึงสำคัญกว่ามือซ้ายเพราะในการเล่นป๊อบนั้นเราจะแทนมือซ้ายด้วยการอ่านคอร์ดที่ระบุเป็นตัวอักษร แต่ถ้าเพื่อนๆอยากอ่านได้ทั้ง 2 มือก็แน่นอนว่าดีกว่าการอ่านแค่มือขวาอย่างเดียว การอ่านโน้ตมือขวาก็คือการอ่านโน้ตกุญแจซอลนั่นเอง

หาเพลงที่ชอบและเริ่มเล่นเปียโนได้เลย

หลังจากเตรียมความพร้อมกันมา 8 ข้อ ตอนนี้เราก็พร้อมที่จะเล่นเพลงแล้ว เลือกเพลงสักเพลงที่เราชอบ จะเป็นเพลงฝรั่งหรือเพลงไทยก็ได้ สิ่งที่เราควรฝึกจากเพลงเป็นอันดับแรกเลยคือ

เล่นคอร์ดอย่างเดียวก่อน – อันนี้จะเป็นเหมือนกับการเล่นกีตาร์ที่จะมีการตีคอร์ดอย่างเดียวโดยที่ไม่ใส่ทำนองที่มือขวา แต่เราจะใส่ทำนองโดยการร้อง ในช่วงแรกเราก็คงจะร้องและเล่นไม่ได้ เราอาจจะเปิดเพลงและเล่นคลอไปพร้อมๆกับเพลงที่เราเปิดหรือเราอาจจะวานน้องหรือพี่มาร้องให้เราก็ได้

เล่นคอร์ดกับทำนอง – การเล่นแบบนี้จะยากมากกว่าและต้องใช้เวลาฝึกซ้อมมากกว่าแบบแรก วิธีเล่นแบบนี้คือเราจะฝึกคอร์ดที่มือซ้ายอย่างเดียวจนคล่อง เราอาจจะฝึกกับเพลงจริงๆหรือร้องไปด้วย จากนั้นจะฝึกมือขวาอย่างเดียว เราอาจจะอ่านโน้ตหรือใช้เล่นจากการฟังซึ่งเราเรียกว่า “play by ear” ก็ได้ หลังจากที่เล่นทีละมือได้คล่องแล้วก็ค่อยเล่น 2 มือพร้อมกัน ตัวอย่างโน้ตเพลงที่เราใช้ฝึก เราเรียกโน้ตแบบนี้ว่า “Lead sheet” ซึ่งจะประกอบไปด้วยโน้ตมือขวาและคอร์ดสำหรับมือซ้าย

นี่ก็เป็นขั้นตอนคร่าวๆในการเล่นเปียโนด้วยตัวเอง อย่าลืมว่าสิ่งสำคัญที่สุดคือการเลือกครูจากยูทูปที่สามารถพาเราเรียนไปทีละสเต็ป เราจะได้ไม่ก้าวกระโดดจนเกินไป เราควรตั้งเป้าหมายทีละน้อยๆ เช่น สัปดาห์นี้เราต้องการพัฒนาเรื่องอะไรและจากนั้นก็ค่อยๆตั้งเป้าหมายในสัปดาห์ถัดๆไป สิ่งที่สำคัญคือเราควรซ้อมอย่างสม่ำเสมอ เราอาจจัดตารางซ้อมสัปดาห์ละ 4-5 ครั้ง ครั้งละ 15-30 นาที เราไม่ควรเว้นระยะการซ้อมนานกว่า 3-4 วันและซ้อมครั้งละมากๆ เช่นซ้อมครั้งละ 3 ชั่วโมงแต่ซ้อมสัปดาห์ละ 2 ครั้ง แบบนี้ก็จะทำให้เราเล่นไม่คล่องสักทีเพราะความจำกล้ามเนื้อจะไม่เกิด